Er is geen wettelijk voorschrift over de zakelijke rente bij het lenen van de bv. Ook de fiscus lijkt geen concrete normen te hanteren; bij correcties doet men maar wat. Conform HR 5 februari 1997, is het uitgangspunt de rente die de bv bij de bank op een spaarrekening zou kunnen krijgen (dit is de rente die de bv als het ware derft). Deze grootheid dient vervolgens te worden vermeerderd met een opslag, afhankelijk van de privésolvabiliteit van de DGA.
Privévermogen kan bestaan uit overwaarde van de woning, effecten en beleggingsvastgoed. Op grond van het at arm’s lengthbeginsel dient niet onder privévermogen te worden verstaan de aandelen in de bv. Vergelijk HR 29 oktober 2004, ECLI:NL:HR:2004:AR4761, waarin is uitgemaakt dat de aandelen in de dochtermaatschappij geen reële dekking vormen voor de lening van diezelfde dochter.
Indien de privésolvabiliteit ten enenmale tekort schiet, is het verdedigbaar dat de dga ‘op zijn salaris’ kan lenen. Daarvoor houden we als norm aan dat een dga minimaal eenmaal zijn bruto jaarsalaris kan lenen. Een particulier kan een persoonlijke lening tot ongeveer dit bedrag krijgen. Vooralsnog stellen wij voor om geen rekening te houden met een eventuele negatieve spaarrente. De spaarrente wordt geacht dus minimaal 0% te zijn.
privévermogen dga opslag opspaarrente bank
130% van het geleende bedrag 0,50%
100% – 130% van het geleende bedrag 1,00%
70%-100% van het geleende bedrag 1,50%
< 70% van het geleende bedrag tot eenmaal het bruto jaarloon 2,50%
< 70% van het geleende bedrag, welk bedrag meer is dan eenmaal het bruto jaarloon p.m.
Voor een dekking van minder dan 70% en een leensom van meer dan eenmaal het bruto jaarloon zien wij af van een handreiking. De fiscus zou daarbij terecht op een zeer hoge opslag van bijvoorbeeld 5% kunnen gaan zitten. Het lenen van de bv is in zo’n situatie in de regel niet zakelijk. In zo’n geval zou eerst privévermogen moeten worden gecreëerd door middel van uitkering van dividend. Als aflossing van de schuld alleen maar kan
plaatsvinden door middel van dividend, moet ervan worden uitgegaan dat de lening een verkapt dividend is. Cross-reference: dga-819.
Besef dat het voorgaande een dynamische aangelegenheid is. De rente voor het lenen van de bv beweegt mee met de spaarrente van banken. Ook de privésolvabiliteit van de dga kan wijzigen. De vraag is overigens welke peildatum bij een rekening-courantschuld moet worden aangehouden voor de toets.
Wij adviseren uit praktische overwegingen het begin van het boekjaar. De handreiking is materieel ingestoken en houdt geen rekening met formele zekerheden. Zo wordt een
overwaarde van de woning volledig als dekking meegenomen, los van de vraag of de bv ter zake een recht van tweede hypotheek heeft gekregen. In de praktijk kunnen formele zekerheden uiteraard wel van belang zijn. Let op! De handreiking is slechts bedoeld als suggestie. Er kunnen natuurlijk omstandigheden zijn die tot een afwijkend rentetarief nopen.
Onderstaand laten wij een drietal voorbeelden volgen. Voorbeelden handreiking zakelijke rente bij lenen van de bv
Voorbeeld 1
Woning 700.000
Hypotheek lening bank 400.000
Overwaarde 300.000
Effecten 50.000
Vakantiewoning 250.000
Totaal dekking 600.000
Schuld aan bv 800.000
Percentage dekking 75,00%
Dit valt in de categorie 70%-100%. Opslag op spaarrente bv 1,5%
Voorbeeld 2
Woning 600.000
Hypotheek lening bank 400.000
Overwaarde 200.000
Totaal dekking 200.000
Schuld aan bv 500.000
Percentage dekking 40,00%
Bruto jaarsalaris 80.000
De dekking is minder dan 70% en de lening overstijgt eenmaal het bruto jaarsalaris. De handreiking doet geen suggestie. Zakelijk lenen is niet mogelijk. Als toch wordt geleend, staat de fiscus in zijn recht met het toepassen van een zeer hoge opslag.
Voorbeeld 3
Woning 500.000
Hypotheek lening bank 480.000
Overwaarde 20.000
Totaal dekking 20.000
Schuld aan bv 60.000
Percentage dekking 33,33%
Bruto jaarsalaris 75.000
De dekking is minder dan 70%. De lening is echter minder dan eenmaal het bruto jaarsalaris.
